კვლავ ორ ბორბალზე

ნოსტალგია

ვინც ჩემს ევროპულ ოდისეას თვალს ადევნებდა, ემახსოვრება ჩემი პირველი ველოსიპედი – მოწითალო, ტანწერწეტა, რბილი ტყავის უნაგირითა და გამართული წინა და უკანა ფარებით, რომელმაც უღალატოდ მატარა მთელი ათი თვე.

შინ დაბრუნებამდე მეგობრების მიერ ჯინჯერად მონათლული ველოსიპედი ახალ მდგმურს  – პუტკუნა ნენსის მივყიდე და გული საშინლად დამწყდა. ასე და ამგვარად, ნიდერლანდებში ორი წითური მეგობარი დავტოვე – ჯინჯერი და ოლგა.

ჰოლანდიაში ბევრი ისეთი რამ დავტოვე, რაზეც აქ დაბრუნების შემდეგ საშინლად მწყდება გული. იმიტომ, რომ უბრალოდ, არაჩვეულებრივი იქნებოდა, ჩვენც შეგვეძლოს ირგვლივ, თითქოს უმნიშვნელო წვრილმანებით, წესრიგის, სილამაზისა და სიმყუდროვის შექმნა.

ვაღიარებ, ყველაზე მწარედ მაშინ ვიგრძენი სხვაობა, როცა სახლს მოვუახლოვდი და მიტოვებული ძველთაძველი შენობიდან ნესტოებს ყოველგვარი შესავლის და მორიდების გარეშე ეტაკა შმორის, ნაგვის ბუნკერის, მკვდარი კატის და იმ მკვდარმა კატამ უწყის, კიდევ რის სუნი. რამდენიმე ათეული მეტრის რადიუსში მიწა ეკალ-ბარდებით იყო დაფარული, ხოლო სახლისაკენ მიმავალი გზა – ისეთი ოღრო-ჩოღრო, რომ გორგოლაჭებიანი ჩემოდანი ძლივს მივარახრახე სადარბაზომდე.

მომდევნო ორი კვირა მუდმივად მტკიოდა თავი, რადგან იქ, ტელევიზორის ხმაურს, პოლიტ-დებატებს და ხალხმრავლობას გადაჩვეულს აქ წინასაარჩევნო ციებ-ცხელება დამხვდა და ხშირად სასოწარკვეთამდე მისული იძულებული ვხდებოდი, თავზე ბალიში დამემხო და დამეძინა, რომ როგორმე შემეჩერებინა ჩემს ტვინში შემდინარე ყოვლად არასაჭირო ინფორმაციული ნაგავი.

ადაპტაცია, როგორც იყო, გავიარე და საკუთარი მცდელობა იქითკენ მივმართე, რომ მთელი გარემო თუ არა, საკუთარი ცხოვრება მაინც გამეხადა ოდნავ უფრო ევროპული.

ევროპული ჩვეულებისამებრ, ჩანთაში ყოველთვის მიდევს წყლის ბოთლი, ქუჩაში თითქმის აღარასდროს დავდივარ მაღალქუსლიანი ფეხსაცმლით (ჩანთით ვატარებ), ვცდილობ, აქტიურ ცხოვრების წესს მივდიო (თვეების განმავლობაში ვვარჯიშობდი) და ჩავიფიქრე, რომ აუცილებლად შევიძენდი ველოსიპედს.

ჩანაფიქრმა პირვანდელი სახით წელიწადზე მეტხანს იარსება. ამასობაში, ერთ ველო-ტურში წასვლაც მოვასწარი და საბოლოოდ დავასკვენი, რომ ადამიანი, რომელსაც შეუძლია, სამ საათში 50 კმ გაიაროს, ნამდვილად იმსახურებს დამატებით ორ ბორბალს. ერთი ეგ იყო, ოჯახის უფროსი წევრი კატეგორიულად მიპროტესტებდა განზრახვას. მას ყოვლად ლეგიტიმური შიში აქვს, მისი (გასათხოვარი) ქალიშვილი ვინმეს შერეკილი არ ეგონოს.

ზემოხსენებულ ველო-ტურში რამდენიმე ველომოყვარული გავიცანი და აი, მაშინ დაიძრა საქმე.

ერთიც ვნახოთ და სამსახურებრივ შეხვედრაზე სერიოზული და აკადემიური სახით მჯდარს მესიჯი მომივიდა: “თამარ, აქ ხარ? დარეკე, ამას ყიდულობ (ლინკი)”.

ოთახიდან დაოთხილი გამოვვარდი, უმოწყალოდ ჩავუყარე წყალში შრომა თანამშრომელს (რომელიც ამ დროს თურმე ინტერვიუს იღებდა და მე სწორედ მისი რესპონდენტის ზურგს უკან შევკარი კამარა) და სასწრაფოდ გადავრეკე გამყიდველთან. მეორე დღეს ზემოხსენებული მესიჯის ავტორმა არ დაიზარა, ველოსიპედის სანახავად წამყვა, საფუძვლიანი შემოწმების შემდეგ გამყიდველს ისედაც დაბალი ფასი უფრო დააკლებინა და პატარ-პატარა დეფექტების გასასწორებლად თავის მეგობართან გამიშვა (დამსახურებული მადლობა მას!).

დიახ, მე (ისევ) “ვკატაობ”!

ველოსიპედის ექიმთან ჩემი მეგობარი წამყვა. ახალგაზრდა პერსპექტიულმა ყმაწვილმა, რომელიც თინეიჯერობის ასაკს ახლახანს თუ იქნება გადაცილებული, საეჭვოდ აგვხედ-დაგვხედა (ორ გასათხოვარ ქალს), შემდეგ, როგორც ჩანს, ჩემი მეგობრის მაღალქუსლიან ფეხსაცმელზე მეტად გულმა ჩემი გაცვეთილი “ოლსტარებისკენ” გაუწია და გაუბედავი ღიმილით მკითხა:

– ისა.. თქვენ “კატაობთ”?

ჩემდა გასაკვირად, დავიბენი.

– ჰმ… დიახ! – უხერხული შმუშვნით ვუპასუხე და ფიქრი, ხომ არ დავბერდი ველოსიპედის ჭენებისთვის, სასწრაფოდ ამოვიგდე თავიდან. ისე საიმედოდ ამოვიგდე, რომ გუშინ, როცა შეკეთებული ველოსიპედი ტაქსში ჩავჩურთე და მძღოლმა მკითხა, ბავშვისთვის ხომ არ მიმქონდა, მხოლოდ “სულელი!”-ს გაფიქრებით შემოვიფარგლე.

ჰოდა, ასე, ზემოხსენებულ სულელ ტაქსისტს თავი ნახევარ საათში დავაღწიე და ახლა უკვე ჩემს აივანზეც დგას ველოსიპედი. დიდი იმედი მაქვს, რომ ჩემი მეზობლები, უბრალოდ, გულზე სკდებიან!

და ბოლოს, სასიამოვნო დამთხვევა: ჩემი ველოსიპედი, არც მეტი და არც ნაკლები, ჰოლანდიური ფირმისაა!

რაც მართალია, მართალია, ცოტაოდენი მონატრებული ჰოლანდია ნამდვილად არ მაწყენს…

Read Full Post »

ძილისპირულის მაგიერ

რამდენიმე წუთის წინ დავასრულე ახალაღმოჩენილი ბლოგის გაცნობა (იხ. Pepperland), რომელიც სულ რაღაც საათნახევარში შემომეკითხა. ერთი მხრივ, კარგია, რომ ბევრი პოსტი არ არის, თორემ გავათენებდი ალბათ… არადა, ხვალისთვის ბევრი რამ მაქვს დაგეგმილი! ცუდი ისაა, რომ მაინც არ მეძინება – ყავამ (დიდი ფინჯნით) თავისი საქმე გააკეთა, გავითვალისწინებ გამოცდების პერიოდისთვისაც…

ჩემი სტუდენტური ცხოვრება სრულყოფილ სახეს იძენს, სახეზეა სრული პაკეტი:

– ნაქირავებ ოთახში გაღვიძება;

– დილით ადრე სახლიდან ფეხის წვერებზე გასვლა, მეზობლები რომ არ გააღვიძო;

– შორიდან მოახლოებული ტრამვაისთვის თვალის მოკვრა და გაჩერებამდე მირბენა;

– ყურსასმენების დავიწყება და ამის გამო მოწყენილი სახით ჯდომა;

– მეორე ტრამვაის ლოდინში ბაქანზე ბოლთის ცემა და კიდევ ერთხელ საყვედური საკუთარი თავისადმი, რომ ნახევარი საათით ადრე არ ადექი. მაშინ არც დაგვიანების შეგეშინდებოდა და ყურსასმენებიც არ დაგავიწყდებოდა;

– აუდიტორიაში შევარდნა სწორედ მაშინ, როცა პროფესორი პროექტორს უტრიალებს და შვებით ამოსუნთქვა;

– დაგვიანებული სტუდენტის გატარება, რომელიც თითის წვერებზე მიიწევს რიგებს შორის და ოდნავი კმაყოფილება იმის გამო, რომ მის ადგილას შენ არ ხარ;

– საინტერესო ლექციის მიუხედავად მოწოლილი მთქნარების ხელით შეკავება (რა ვქნა, წუხელ გვიან დავიძინე!);

– ლექციის შემდეგ ასლების გადასაღებად წასვლა და დიდი საქმის მოშორების შემდეგ დამძიმებული ზურგჩანთითა და კმაყოფილი სახით კამპუსის ტერიტორიის დატოვება.

ამ უკანასკნელი პუნქტის შედეგად ჩემს ოთახს ახალი რეკვიზიტები შეემატა – “ქსეროქსები”, ქართველი თუ ევროპელი სტუდენტის ცხოვრების განუყოფელი ნაწილი. ნამდვილად არ მახსოვს, ვინ გამოიგონა ქსეროქსის აპარატი, მაგრამ ნამდვილად იმსახურებს სამოთხეში საპატიო ადგილს. ჰოდა, მისდამი მადლიერებით აღვსილი, რომ თანხის რაღაც ოდენობა დამაზოგინა, დროდადრო მუშტრის თვალით ვზომავ საკმაოდ მოზრდილ შეკვრას და ვცდილობ ელექტრონული მასალის მოცულობას შევადარო. არ იფიქროთ, რომ ვწუწუნებ, ეს უმადურობა იქნება ჩემი მხრიდან. მე სხვებზე მეტად გამიმართლა და მაქვს შესაძლებლობა, რომ ყოველივე ამას ახლოს გავეცნო და ვისწავლო, მაშინ როცა ბევრ ჩემს კოლეგას ალბათ, წვდომა არ აქვს მასალასთან, რომელსაც სიამოვნებით აითვისებდა.

სასწავლო პროცესი თანდათანობით იკრებს ძალებს და მეც შესაბამისად მიქრება დღის რეჟიმიდან თავისუფალი დრო; იზრდება შესაძენი წიგნების რიცხვი და მათ უკუპროპორციულად მცირდება ჩემი დანაზოგის რაოდენობა. თუმცა, მე საწუწუნოდ საქმე არც აქ მაქვს – ტყუილად კი არაა ახლომდებარე არხები და გუბურები იხვებითა და ბატებით გადავსებული, კრიზისის პერიოდში ალბათ, ნადირობას დავიწყებ და თავს ასე გავიტან.

ჰო, ორიოდე სიტყვასაც დავძენ სტერეოტიპების რღვევის თაობაზე. დაიმახსოვრეთ, ტყუილია, რომ ევროპაში:

– ქუჩაში დავარდნის შემთხვევაშიც კი ყველას თავისი საქმე აქვს და ყურადღებას არავინ მოგაქცევთ;

– დარეკვა რომ დაგჭირდეთ, მობილურს არავინ გათხოვებთ;

– მგზავრები კონდუქტორთან არ ჩხუბობენ (იშვიათად, ძალიან იშვიათად!);

– ქუჩაში იდეალური სისუფთავეა;

– საჯარო სამსახურში ელექტრონულ სისტემას პრობლემა არასოდეს ექმნება და ამის გამო იდეალური წესრიგია;

– დიდი ქალაქების გარეუბნები ისეთივე გრანდიოზულია, როგორიც ცენტრი (თუმცა, ადგილი, სადაც მე ვცხოვრობ, ძალიან ლამაზია);

– ყველას გემოვნებით და ინდივიდუალურად აცვია;

– კაფეში ყველა თავისას იხდის – ეს არ ვიცი, რამდენად ვრცელდება მთელ ევროპაზე,

Dutch pancakes

მაგრამ მას შემდეგ რაც მე, ჩეხ ირინას და მექსიკელ ოსკარს ჰოლანდიური Pancake-ებით გაგვიმასპინძლდა, ჩვენმა დიასახლისმა ხანჯალივით იშიშვლა მეუღლის ჯიბიდან საკრედიტო ბარათი, დახლთან გავიდა და მალევე შემობრუნდა, გაბრძოლებაც კი ვერ მოვასწარით;

– შემახსენეთ კიდევ რამე…

მგონი, ნელ-ნელა ვხვდები, რატომ თვლიდნენ ჩვენი მშობლები სტუდენტობას მათი ახალგაზრდობის უბედნიერეს ხანად. მათი უმეტესობა ხომ სწორედ სტუდენტობისას იწყებდა დამოუკიდებლად ცხოვრებას: მიდიოდა სხვა ქალაქში, უწევდა საკუთარი თავის მიხედვა, ზოგჯერ სამუშაოს შოვნა, მცირე თანხით დაკმაყოფილება, მასზე ხელმოკლე მეგობრისათვის თავისი ულუფის გაყოფა, მეგობრებთან ერთად ბოლო კაპიკების ნაყინში დახარჯვა… მაგრამ მთავარი სხვა იყო: თავისუფლებისა და დამოუკიდებლობის შეგრძნება; შეგრძნება იმისა, რომ გაიზარდე, ყველაზე მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებების მიღება მარტოს გიწევს და პასუხისმგებელიც თავად ხარ! დანარჩენი კი იმაზეა დამოკიდებული, რამდენად კარგად გაართმევ თავს ყოველივე ამას… საინტერესოა, რატომ უწევენ ასეთი მშობლები შვილებს შემდეგ დათვურ სამსახურს? ან იქნებ, არც უწევენ, არ ვიცი…

ეჰ, წავალ, დავიძინებ… შუაღამისას, სტუდენტურად…

Read Full Post »

ბლოგინგის მეოთხე კანონის კვალდაკვალ

“ბლოგერმა უნდა პოსტოს – კრიტიკული ზღვრის გადალახვის შემდეგ რაოდენობა გადადის ხარისხში” – ბრძანა ლორდმა, ჰოდა, რა უფლება მაქვს, არ დავეთანხმო. ამ ბლოგზე თავს ახალბედასავით ვგრძნობ, მიუხედავად იმისა, რომ ბლოგერობის სტაჟი თითქოსდა მაქვს.

რაზე დავწერო? აქ მოძრაობა რომ მოწესრიგებულია, ქუჩაში სიგნალი არ ისმის, მანქანები რომ ქვეითს ყოველთვის გზას უთმობენ, უკვე მოძველებული ამბავია. ჩემი მიზანიც ნამდვილად არაა იმაზე ქაქანი, თუ რა უკან ვართ ჩვენ… მე ყოველთვის ვიცოდი, რომ ევროპა მთელ რიგ საკითხებში ჩვენზე მეტად იყო განვითარებული. მაგრამ ისიც კარგად ვიცი, რომ რაც არ უნდა დიდ წარმატებებს (ჯერჯერობით, თეორიულად) მივაღწიო საზღვარგარეთ, საბოლოოდ მაინც ჩემს “ბნელ” და “ჩამორჩენილ” ქვეყანაში უნდა დავბრუნდე. ამიტომაა, რომ ძალიან მომწონს ყველაფერი ის, რისი ნახვაც ამ პერიოდში მოვასწარი, მაგრამ ისიც კარგად ვიცი, რომ ეს ყოველივე ჩემი არაა.

ახლა აკლიმატიზაცია-ადაპტაციის პერიოდი მაქვს და ყველაფერი ნერვებზე მოქმედებს… ადამიანები ნეტავი თუ ხვდებიან, როგორ მშველის თითოეულის მიერ ღიმილით გაწეული დახმარება, როცა რაიმეს ვერ ვაგნებ და როგორ მიკვირს და მაღიზიანებს City Hall-ის თანამშრომლების უჟმური სახეები. დღეს უნივერსიტეტის კამპუსიც დავათვალიერე და ამ უზარმაზარ შენობებს შორის მოქცეულმა თავი უმწეოდ ვიგრძენი.

თუმცა, ამ ნეგატიური განცდების ფონზე არის რამდენიმე რაღაც, რაც კარგ ხასიათზე მაყენებს:

– იხვები და გედები ქუჩისპირა გუბურებში – ჩვენთან ვინ გააჩერებს, დაიჭერენ და

გედი, რომელიც მშვიდად ისწორებს ფრთებს ქუჩის პირას

შეჭამენ ალბათ;

– ამავე გუბურებზე გადებული, ხშირად ტირიფებით დაჩრდილული ხიდები – ზემელის მხატვარს დახატვა რომ მოუნდება, ისეთია სწორედ;

– ფანჯრიდან გახედვისას სახურავების დანახვა, საითაც არ უნდა გავიხედო – თავი კარლსონი მგონია;

– წყალზე გადმომდგარ ბაქანზე შემოსკუპული სახლები და წინ მოქანავე ნავები – სალტკროკა გამახსენდა, სიამოვნებით ვიცხოვრებდი ასეთ სახლში. ნეტავ, ვერ ვიქირავებ?;

–  ჰალსტუხიანი სერიოზული ჯენტლმენები და პიჯაკებში გამოწყობილი, ქუსლებზე ამხედრებული ქალბატონები, ველოსიპედებით რომ ჩამიქროლებენ ხოლმე;

– იმავე ველოსიპედების წინა და უკანა სავარძელზე შესკუპული ქერათმიანი ბავშვები;

– ის, რომ დღეს ორმა ადამიანმა მთხოვა ქუჩაში დახმარება და მე გზა მივასწავლე (ვშინაურდები, მგონი!).

და ბოლოს,  ბოდიში მკითხველს: პოსტის უხარისხობისათვის – როგორც ჩანს, ის კრიტიკული ზღვარი ჯერ არ გადამილახავს.

Read Full Post »